VERGİYE UYUM İNDİRİMİNDE DEĞİŞİKLİKLER
1 inci bölümde; 7194 Sayılı Kanunun 18
inci maddesiyle,193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesinin ikinci
fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentleri ile beşinci fıkrasında gerçekleştirilen
değişikliklere değinilmiştir.
Bu bölümde, söz konusu değişiklikler
çerçevesinde; vergiye uyumlu mükelleflere uygulanan vergi indirimi, indirimden
yararlanma şartları ele alınmıştır.
1-Vergiye uyumlu mükelleflere vergi
indirimi nedir?
Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti
nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden
(finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans
şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak
üzere), bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıyanların yıllık
gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i,
(**) ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilmektedir.
Ancak; hesaplanan indirim tutarı, her
hâl ve takdirde 1 milyon (305 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile
1/1/2019 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi
beyannamelerinde uygulanmak üzere 1.200.000 TL )Türk lirasından fazla olamaz.
(*) (**)
Öte yandan; indirilecek tutarın ödenmesi
gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar
vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde
mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir.
Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez.
Gelir vergisi mükelleflerinin
yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle
beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı
dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir.
(*) Bu tutar, her yıl bir önceki yıla
ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden
değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan
tutarın % 5'ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz.
(**) Cumhurbaşkanı, oran ve tutarı iki
katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, kanuni oran ve tutarına
getirmeye yetkilidir.
2-Vergi indiriminden yararlanma şartları
nedir?
a- (7194 sayılı kanunun 18 inci
maddesiyle değişen bent; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi
gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere
07.12.2019) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu
yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş
olmalıdır.
Öte yandan; kanuni süresinde verilen bir
beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya
pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmamaktadır.
b- Belirtilen süre içerisinde haklarında
beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir
tarhiyat bulunmamalıdır.
Öte yandan; yapılan tarhiyatların
kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya 213 sayılı Vergi Usul Kanununun uzlaşma ya
da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu
şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.
c-(7194 sayılı kanunun 18 inci
maddesiyle değişen bent; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi
gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere
07.12.2019) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih
itibarıyla, kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler
ödenmiş olmalıdır.
Öte yandan; ödemenin, ilgili mevzuatı
gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş
olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben
yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı
tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi
hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen
tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya
vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine
bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde
kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden 15 inci günün
bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmamaktadır.
Ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile
fer'i alacaklar dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun
bulunmaması gerekmemektedir.
3-213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359
uncu maddesinde sayılan fiilleri (kaçakçılık) işleyenler vergi indiriminden
yararlanabilir mi?
İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait
olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359
uncu maddesinde sayılan fiilleri işlediği tespit edilenler, vergi indiriminden
yararlanamazlar.
4-Vergi indiriminden yararlanan
mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde durum
ne olur?
Vergi indiriminden yararlanan
mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili
vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler,
vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.
Bu hüküm, indirimin hesaplanacağı
beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir
vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden
yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi
hâlinde de uygulanır. Bu takdirde, indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen
vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip
eden takvim yılının başından itibaren başlar.
5-İlgili maddede geçen vergi
beyannameleri/vergi ibaresinden anlaşılması gereken nedir?
(7194 sayılı kanunun 18 inci maddesiyle
değişen fıkra; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık
gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 07.12.2019) İlgili maddede geçen,
-Vergi beyannameleri ibaresi; yıllık gelir vergisi ve kurumlar
vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim
hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine
verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini
ifade etmektedir.
-Vergi ibaresi; Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi
dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri
ifade etmektedir.
NOT: Maliye Bakanlığı, maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.