SERBEST MESLEK KAZANÇ İSTİSNASINA
(YENİ) DÜZENLEME
7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle
Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun 07.12.2019 tarih ve 30971 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir. İlgili Kanunun 10 uncu maddesiyle; 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 18 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
(Madde Metni)
“MADDE 10-31/12/1960 tarihli ve 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Bu madde kapsamındaki kazançları
toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan
tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94 üncü
maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur.”
(Madde Gerekçesi)
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18
inci maddesinde düzenlenen istisna kapsamındaki kazançları toplamı, 103 üncü
maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutan aşan
mükelleflerin, serbest meslek kazanç istisnasından yararlanamayacaktan yönünde
düzenleme yapılmaktadır. Dolayısıyla bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda
elde ettiği gelirleri toplamı belirlenen sınırı aşmayan mükelleflerin bu
kazançları üzerinden tevkif suretiyle ödenen vergiler nihai vergi olacak,
ayrıca bu kazançları için yıllık beyanname verilmeyecek veya diğer gelirleri
için beyanname verilmesi halinde bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir.
Madde kapsamında elde edilen kazançları belirlenen sının aşan mükellefler ise
bu kazançların sadece aşan tutarını değil, tamamını yıllık beyanname ile beyan
edeceklerdir. Bu durumda olan mükelleflerce beyan edilen kazanç ve iratlar
üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif
suretiyle ödenen vergiler mahsup edilecektir.
Kanunun 94 üncü maddesinin birinci
fıkrası uyarınca gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda olan serbest meslek
erbabının aynı madde kapsamında yapacağı ödemelerden tevkifat yapma yükümlülüğü
bulunmaktadır. Kanunun 18 inci maddesinde yapılan değişiklikle beyan
yükümlülüğü altına girecek olan serbest meslek erbabının ücret, kira gibi 94
üncü madde kapsamında yapacağı ödemeler bulunması durumunda tevkifat yapmakla
yükümlü tutulmamaları amaçlanmaktadır.
(Değerlendirme)
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun
“Serbest Meslek Kazançlarında” başlıklı 18 inci maddesi hükmüne göre;
Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat,
ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni
mirasçılarının;
-Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel
araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf,
film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete,
dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak,
-Kitap, CD, disket, resim, heykel ve
nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak,
-Bunlar üzerindeki mevcut haklarını
devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri kazançlar gelir
vergisinden istisna edilmiştir.
Öte yandan; Gelir Vergisi Kanunu’nun 94
üncü maddesi uyarınca, serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara (noterlere
serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç) yapılan ödemeler
(arızi serbest meslek faaliyeti nedeniyle yapılan ödemeler dâhil) esnasında
ödemeyi yapanlar tarafından gelir vergisi tevkifatı (kesintisi) yapılması
gerekmektedir. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra
edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı
yapılan ödemeler hariç);
-Gelir Vergisi Kanunu 18’inci madde
kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden % 17,
-Diğerlerinden % 20,
oranında kesinti yapılır. Diğer yandan;
serbest meslek kazanç istisnası kapsamına giren kazançlardan yapılan gelir
vergisi tevkifatı nihai bir vergilendirmedir. Ayrıca; münhasıran Gelir Vergisi
Kanunu’nun 18 inci maddesinde belirtilen türden faaliyetlerde bulunan ve
eserlerini sadece aynı kanunun 94’üncü maddesinde belirtilen kişi veya
kurumlara teslim eden serbest meslek erbabından isteyenlerin defter tasdik
ettirme ve tutma, belge düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Peki! Yeni Düzenleme ne getirmiştir?
7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle
Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun 10 uncu maddesiyle; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci
maddesine fıkra eklenmek suretiyle;
Gelir Vergisi Kanununun 18 inci
maddesinde düzenlenen istisna kapsamındaki kazançları toplamı, 103 üncü maddede
yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşan mükelleflerin,
serbest meslek kazanç istisnasından yararlanamayacağı yönünde düzenleme
yapılmıştır. Düzenlemeyle, istisna şartını kaybedenlere bir kolaylık
getirilerek, GVK Madde 94 üncü maddesine göre tevkifat yapma zorunluluğu
getirilmemiştir.
Düzenlemeye göre;
-Bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda
elde ettiği gelirleri toplamı belirlenen sınırı aşmayan mükelleflerin bu
kazançları üzerinden tevkif suretiyle ödenen vergileri nihai vergi olacaktır.
Ayrıca, bu kazançları için yıllık beyanname verilmeyecek veya diğer gelirleri
için beyanname verilmesi halinde bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir.
-GVK 18. madde kapsamında elde edilen
kazançları belirlenen sının aşan mükellefler ise, bu kazançların sadece aşan
tutarını değil, tamamını yıllık beyanname ile beyan edeceklerdir. Bu durumda
olan mükelleflerce beyan edilen kazanç ve iratlar üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden, Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenen vergiler
mahsup edilebilecektir.
-Normal şartlarda, GVK Madde
94.maddesinin birinci fıkrası uyarınca, gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda
olan serbest meslek erbabının aynı madde kapsamında yapacağı ödemelerden
tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmakta iken; Düzenlemeyle, istisna şartını
kaybedenlere bir kolaylık getirilerek, GVK Madde 94 üncü maddesine göre
tevkifat yapma zorunluluğu getirilmemiştir.
Düzenlemeye genel olarak bakıldığında;
amacının, GVK’ nun 18 inci maddesi kapsamında serbest meslek kazancı
istisnasından yararlananların bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda elde
ettiği gelirleri toplamı, aynı Kanunun 103 üncü maddede yazılı tarifenin
dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde, beyanname verdirilerek
vergilendirilmesinin sağlanmasıdır. Böylece, artan oranlı gelir vergisi
tarifesinden yararlanarak, daha çok vergi alınmak istenmektedir.
Bu düzenleme ne zaman yürürlüğe
girecektir?
İlgili Kanunun 52 nci maddesine göre;
1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı
tarihinde yürürlüğe girecektir.