İZAHA DAVET UYGULAMASINA İLİŞKİN VUK. TEBLİĞİ YAYIMLANMIŞTIR

 

(519 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, 30/07/2020 tarihinde yayımlanmıştır)

 

09/08/2016 Tarihli 6728 sayılı Kanun ile VUK. mülga 370’inci maddesi "İzaha davet" başlığı altında yeniden düzenlenerek vergi sistemimizde yeni bir müessese ihdas edilmişti. 6728 Sayılı Kanunla VUK’ a eklenen “izaha davet” düzenlemesine ilişkin 25.07.2017 Tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan 482 Sıra No.lu VUK. Tebliği yayınlanmış ve uygulamanın esasları belirlenmişti.

 

Vergi Usul Kanununun 370’inci maddesine göre uygulama temel olarak, vergi incelemesine başlanmadan önce vergi ziyaına sebebiyet verildiğine dair emarelerin bulunması durumunda mükelleflerin kendilerine yapılan tebligata izahat vermeleri ve bu izaha dayanarak,

 

İzaha davet müessesesi, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.

 

İzaha davet müessesesinin avantajları nelerdir?

 

Bu müessese, yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemekte, vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise;

 

·                İzahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde, hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi,

·                Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi,

·                Ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla (izah zammı) aynı sürede ödenmesi,

şartıyla vergi ziyaı cezasının ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecek olup, vergi ziyaı cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenmesidir. Diğer bir ifadeyle vergi ziyaı cezası %80 indirimli olarak ödenebilecektir.

 

-Vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin anlaşılması durumunda inceleme yapılmaması,

 

Şeklinde düzenlenmişti.

 

Daha sonra 7/12/2019 Tarihli 7194 Sayılı Kanun ile yeniden düzenlenmiş, mezkur madde kapsamındaki mükelleflerin söz konusu maddede yer alan indirimli ceza uygulamasından yararlanma usul ve esaslarına ilişkin kapsamlı değişiklikler yapılmıştı.

 

Bugün yayımlanan Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinin (c) fıkrasının Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, 30/7/2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 519 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile ön tespiti ve/veya izaha daveti yapacak ve yapılan izahı değerlendirecek merci, yapılacak ön tespitin ve izaha davetin şekli ve kapsamı, davet yapılacaklar, yapılan izahın değerlendirme süresi, yapılan izahta kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar belirlemiştir.

 

30.07.2020 tarih ve 31201 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 519 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan düzenlemeler aşağıda özetlenmiştir.

 

1.Ön Tespitin Şartlarına İlişkin Açıklamalar

 

Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci maddesinde yer alan indirimli cezanın uygulanmasının, yetkili merciler tarafından verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair ön tespitin yapılmış olduğu hallerde mümkün olduğu açıklanmış olup, ön tespitin şartları aşağıdaki gibi sayılmıştır:

 

-Vergi incelemesine başlanılmamış veya takdir komisyonuna sevk işleminin yapılmamış olması,

-İhbarda bulunulmamış olması,

 

Vergi Usul Kanununun 370’inci maddesinin (c) fıkrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilen yetkiye istinaden, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yeterli sayıda "Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonu" oluşturulduğu belirtilmiş ve bu komisyonlara ilişkin bilgilere yer verilmiştir.

 

 

 

2.İzaha Davetin Kapsamı:

 

Verginin ziyaa uğradığına delalet eden emarelerin tespit edilmesine bağlı olarak işleyen izaha davet müessesesi kapsamında, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı ilgili birimlerce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğu yönünde yapılan çalışmalar neticesinde belirlenen konulara ilişkin olarak haklarında ön tespit yapılanlar izaha davet edilirler.

 

3.İzaha Davet Yazısı:

 

Komisyon tarafından izaha davet kapsamında haklarında ön tespit yapılanlara, gerekli açıklamaların yer aldığı "İzaha Davet Yazısı" VUK hükümleri uyarınca tebliğ olunur.

 

İzaha davet yazısının tebliği tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ön tespitle ilgili olarak gerekli izahın yapılması halinde;

 

-izahın komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin ve beyanname verilmesini gerektirir bir durum bulunmadığının anlaşılması halinde, söz konusu ön tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işleminin yapılmayacaktır.

- izahın yeterli bulunmaması halinde,

bu yöndeki değerlendirme sonucunu içeren yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde,

-Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi,

-Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi,

-Ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette (2020 takvim yılı için aylık 1,6) uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla (izah zammı) aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezasının ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında (indirimli olarak) kesileceği;

-VUK 370 inci maddesinin (a) fıkrası kapsamında %20 oranında vergi ziyaı cezası kesilmesi halinde bu ceza için, uzlaşma talep edilebileceği veya cezada indirim müessesesinden yararlanılabileceği belirtilmektedir.

 

 

 

 

4.İzahın Değerlendirilmesi:

 

izaha davet yazısı tebliğ edilenlerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili komisyona izahta bulunmaları gerektiği ve süresinde yapılan izahın, komisyonca en geç 45 gün içinde değerlendirilerek sonuca bağlanacağı belirtilmiştir.

 

5.Mükellefin İzaha Davet Yazsısı Tebliği Edildiği Halde İzahta Bulunmadığında:

 

Haklarında yapılan ön tespite ilişkin olarak kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükelleflerin, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yetkili komisyona izahta bulunmamaları durumunda, komisyon tarafından izaha davet yazısında yer verilen ziyaa uğramış olabilecek vergi tutarının beyan edilmesi gerektiğine karar verilir.

 

6.Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge Kullanılmasına İlişkin Yapılan Ön Tespitler:

 

Kapsam

 

Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde yer alan kaçakçılık fiilleriyle verginin ziyaa uğratılmış olabileceği hallerde haklarında ön tespit yapılanlar izaha davet edilmezler.

 

Şu kadar ki, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarı, bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçmeyen veya bu tutarı geçse dahi ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmayan mükelleflere SMİYB ön tespit yazısı tebliğ edilir.

 

Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair belge tutarının tespiti ile mal ve hizmet alış tutarının hesaplanmasında vergiler hariç tutarlar dikkate alınacaktır.

 

-İlgili Had ile Mal ve Hizmet Alışlarının %5’inin Aşılması

 

Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarlarının toplamı, bir takvim yılında 100 bin Türk lirasını geçen ve ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşan mükelleflere SMİYB ön tespit yazısı tebliğ edilmez.

 

-Ön Tespitlere İlişkin Tutarların Birlikte Değerlendirilmesi

 

Mükelleflere SMİYB ön tespit yazısının tebliğ edilip edilmeyeceğinin belirlenmesinde sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı olarak kullanılmış olabilecek belgeler, her bir ön tespit itibarıyla, daha önce o yıl için yapılan ön tespitlerdeki tutarlar da dikkate alınarak, bir takvim yılında 100 bin Türk lirasının ve/veya ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’inin aşılıp aşılmadığı bakımından değerlendirilecektir.

 

-Ön Tespit Şartlarının Her Yıl İçin Ayrı Ayrı Değerlendirilmesi

 

Mükellefler hakkında tek bir vergi tekniği raporunda birbirinden farklı yıllara ilişkin sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanılmış olabileceğine dair bulguların mevcut olması durumunda, söz konusu 100 bin Türk lirası sınırının veya %5'lik oranın aşılmamış olması şartları her bir yıl itibarıyla ayrı ayrı değerlendirilecektir. Herhangi bir yıla ilişkin bu şartların sağlanmamış olması, diğer yıllarda bu şartları sağlayan mükelleflere bu şartların sağlandığı yıla ilişkin SMİYB ön tespit yazısı tebliğ edilmesine engel teşkil etmeyecektir.

 

7-SMİYB Ön Tespit Yazısının Tebliği Üzerine Beyanname Verilmesi ve Ödemede Bulunulması Halinde Yapılacak İşlemler:

 

Kendilerine haklarında yapılan ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler tarafından, bu yazının tebliğinden itibaren 30 gün içinde hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir.

 

SMİYB ön tespit yazısının tebliği tarihinden itibaren 30 günlük süre içerisinde tespit edilen hususa yönelik beyanname verilmemesi halinde mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk işlemi yapılır.

 

 

 

 

 

Diğer Hususlar;

 

Tebliğde düzenlenen diğer hususlar aşağıdaki şekildedir:

 

1- İndirimli Ceza Koşullarını Taşımayanların Vereceği Beyanname Açısından Ceza Uygulaması.

 

İndirimli ceza uygulanması için gereken şartlardan herhangi birini taşımadığı anlaşılan mükelleflerin vergi beyannamelerini vermelerine engel bir durum bulunmadığı, vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden beyannamelerini vermiş olanlara, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %50 oranında vergi ziyaı cezası kesileceği belirtilmiştir.

 

2-30 Gün İçinde Ödeme Yapılmaması:

 

Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci maddesi kapsamında verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler ile izah zammının mükelleflerce maddede öngörülen 30 günlük süre içerisinde ödenmemesi durumunda %20 oranında kesilmiş olan indirimli ceza, %50 oranı esas alınarak ikmal edilecek ve izah zammının gecikme faizine dönüştürülmesi işlemi yapılacaktır.

 

3- Uzlaşma Başvurusu

 

Vergi Usul Kanununun 370’inci maddesinin (a) fıkrası kapsamında kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, bu maddeye göre %20 oranında kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarnamelerin tebliği üzerine süresi içerisinde tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusunda bulunabilir. Ancak, maddenin (b) fıkrası kapsamında ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler, bu madde uyarınca kesilecek vergi ziyaı cezası için uzlaşma başvurusunda bulunamaz.

 

4- İzahın Yapıldığı Tarihin Belirlenmesi

 

Yazılı izah, izaha davet yazısını gönderen mercie; elden verilmişse bu tarihte, postayla taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilmişse zarfın üzerindeki damga tarihinde, adi postayla veya özel dağıtım şirketleri aracılığıyla gönderilmişse izaha davet yazısını gönderen merciin kayıtlarına girdiği tarihte verilmiş sayılır.

 

Sözlü izah, izahı yapan ile komisyon tarafından imzalanacak bir tutanakla tespit olunur. Bu durumda, izah tarihi olarak tutanağın düzenlendiği tarih esas alınır.

 

İzaha davet müessesesiyle ilgili düzenlemelerin yer aldığı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 482) yürürlükten kaldırılmıştır.

 

Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.